Tên đề tài luận án: Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của cây bù dẻ trơn (Uvaria boniana), bù dẻ hoa vàng (Uvaria hamiltonii), lãnh công màu hung (Fissistigma cupreonitens) và lãnh công xám (Fissistigma glaucesens).

    Chuyên ngành: Hóa hữu cơ

    Nghiên cứu sinh: Nguyễn Thanh Tâm

    Mã số: 9440114

    Người hướng dẫn:  1. PGS.TS. Hoàng Văn Lựu; 2. TS. Nguyễn Hữu Toàn Phan

    Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Vinh

NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN

    Nghiên cứu thành phần hoá học và hoạt tính sinh học của mẫu bù dẻ trơn (Uvaria boniana Fin. & Gagnep.), bù dẻ hoa vàng (Uvaria hamiltonii Hook.f. et Thoms.) lãnh công màu hung (Fissistigma cupreonitens Merr. & Chun.) và lãnh công xám (Fissistigma glaucesens (Hance) Merr.)  ở Việt Nam, chúng tôi đã thu được một số kết quả như sau:

    1. Từ bù dẻ trơn (Uvaria boniana Fin. & Gagnep.) đã phân lập và xác định cấu trúc của 8 hợp chất bao gồm: uvaridacol G; candenatenin B; 3,7- dimethoxy quercetin 4’- O- [α-L- rhamnopyranosyl-(1 2)-β-D-glucopyranoside; b-sitosterol; stigmasterol; 6-methoxyzeylenol; aristolactam AII;  stigmasta-4,22-dien-3-on.  Các chất này lần đầu tiên được phân lập từ loài này.

    2. Từ bù dẻ hoa vàng (Uvaria hamiltonii Hook.f. et Thoms.) đã phân lập và xác định cấu trúc của 8 hợp chất bao gồm: quercetin, luteolin-7-O-glucoside, luteolin-4’-O-glucoside, rutin, rhoifolin, glutinol,(-)- zeylenol, lupeol. Các chất này lần đầu tiên được phân lập từ loài này. (-)-zeylenol  có tác dụng ức chế chọn lọc với dòng tế bào HL-60 (IC50 = 11,65 ± 0,52 µg/mL).

    3. Từ cây Lãnh công xám (Fissistigma glaucescens (Hance) Merr.) bằng các phương pháp sắc kí đã phân lập 06 hợp chất trong đó có 04 hợp chất ankaloit  aristolactam BII, velutinam, aristolactam BI, pukatein và 02 hợp chất flavonoid apigenin-8-C-β-D-galactopyranoside và rutin. Các chất velutinam, pukatein và apigenin-8-C-β-D-galactopyranoside này lần đầu tiên được phân lập từ loài này.

    4. Từ dịch chiết methanol của lá cây lãnh công màu hung (Fissistigma cupreonitens Merr. & Chun.) bằng các phương pháp sắc kí đã phân lập được 6 hợp chất bao gồm 04 hợp chất flavonoid: 6-hydroxy-5,7,8-trimetoxy flavanon, 2’,5’-dihydroxy-3’,4’,6’-trimetoxy chalcon, quercetin, rutin và 02 hợp chất steroid: b-sitosterol; b-sitosterol-3-O-b-D-glucopyranoside. Các chất 6-hydroxy-5,7,8-trimetoxy flavanon, 2’,5’-dihydroxy-3’,4’,6’-trimetoxy chalcon lần đầu tiên được phân lập từ loài này.

    5. Chúng tôi đã tiến hành thử hoạt tính trên các phân đoạn cao chiết và các hợp chất phân lập được gồm hoạt tính vi sinh vật kiểm định, hoạt tính chống oxy hóa.

Kết quả cho thấy khi thử hoạt tính chống oxy hóa của các hợp chất UBM6, UHM4, UHM7, FCM3, FGM2, FGM4 thể hiện kết quả âm tính với hoạt tính chống oxy hóa, các chất hợp chất còn lại có thể hiện được hoạt tính chống oxy hóa. Kết quả này hoàn toàn phù hợp với kết quả nghiên cứu thử hoạt tính hai cao chiết phân đoạn ethyl acetate và nước có hoạt tính ở nồng độ thử nghiệm (các hợp chất UHM2, UHM5 phân lập từ cao nước đã cho thấy có hoạt tính chống oxy hóa).

    Với kết quả kháng vi sinh vật kiểm định, các hợp chất UBM2, UBM3, UHM7, FCM2, FGM1 không thể hiện hoạt tính vi sinh vật kiểm định, còn lại các hợp chất khác có hoạt tính kháng vi sinh vật kiểm định với các chủng thí nghiệm ở nồng độ thử nghiệm (100 (µg/ml). Hợp chất UHM8 được phân lập từ cao chiết CHCl3 là hợp chất chính tạo nên hoạt tính kháng vi sinh vật của cao chiết CHCl3.

    Luận án NCS Nguyễn Thanh Tâm.rar